Τι εννοούμε όταν λέμε «emotional eating» ή αλλιώς ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό; Ποιες συναισθηματικές ανάγκες γεμίζει - καλύπτει η κατανάλωση φαγητού; Ποιες είναι οι ψυχολογικές συνέπειες της υπερβολικής εξάρτησης από το φαγητό; Η ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό ταυτίζεται με συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων π.χ. άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, άτομα με κατάθλιψη; Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το συγκεκριμένο πρόβλημα;

Εmotional eating σημαίνει…

Συναισθηματικό φαγητό σημαίνει ότι τρώμε συχνά όχι από πραγματική πείνα αλλά εξαιτίας της έντονης επιθυμίας για κάτι γλυκό ή αλμυρό. Η επιθυμία αυτή γεννιέται από τη συναισθηματική μας διάθεση: άγχος, θυμός, βαρεμάρα, κατάθλιψη, ανία, χρόνιο στρες, απογοήτευση, ψυχικός πόνος, έλλειψη δραστηριοτήτων. Δηλ. μπορεί να νοιώσουμε θυμό ή άγχος κι αυτό επιδρά στο στομάχι μας!

Τρώμε τις συναισθηματικές μας ανάγκες

Οι σύγχρονες έρευνες στη βιολογική ψυχολογία μας εξηγούν πως οι νοητικές διεργασίες ενεργοποιούν αλυσιδωτές αντιδράσεις στον οργανισμό μας που έχουν άμεση επίδραση στη διάθεση και στο στομάχι μας. Ένας πολύπλοκος μηχανισμός χημικών αντιδράσεων που ξεκινά από τον εγκέφαλο και επηρεάζει τη διάθεση ενεργοποιείται όταν π.χ. ένα γεγονός με απογοητεύσει και νοιώσω θυμό ή άγχος. Ο οργανισμός προσπαθώντας ν’ αλλάξει τα δυσάρεστα συναισθήματα αναζητά υποστήριξη στη τροφή, π.χ. η ζάχαρη μπορεί να λειτουργήσει άμεσα ευφορικά (η γλυκόζη ενεργοποιεί τη δημιουργία σεροτονίνης, ο νευροδιαβιβαστής στον οποίο ενεργούν πολλά αντικαταθλιπτικά). Φυσικό είναι λοιπόν όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα, έχουμε άσχημη διάθεση και ιδιαίτερα όταν αντιμετωπίζουμε χρόνιο άγχος να δημιουργήσουμε συναισθηματική εξάρτηση από το φαγητό. Το χρησιμοποιούμε σαν αντικαταθλιπτικό, αγχολυτικό, χαλαρωτικό.

Οι αρνητικές συνέπειες

Η κατανάλωση της τροφής για συναισθηματικούς λόγους (συνειδητούς και μη), μπορεί να μας προσφέρει μια στιγμιαία χαλάρωση αλλά δεν είναι λύση, αντίθετα δημιουργεί σε βάθος χρόνου μεγαλύτερα προβλήματα: ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό για να νοιώσουμε καλύτερα, συσσώρευση λίπους στον οργανισμό και κυρίως δείχνει ότι κουκουλώνουμε τα θέματα που μας προκαλούν άγχος, θυμό, απογοήτευση ακόμα και κατάθλιψη, με άλλα λόγια ‘’μπουκώνουμε’’ τις συναισθηματικές μας τρύπες.

Η ψυχοσυναισθηματική κατανάλωση φαγητού σχετίζεται άμεσα με τη νοητικοσυναισθηματική μας διάθεση. Όσο περισσότερα άλυτα θέματα συσσωρεύονται τόσο περισσότερο πιθανό είναι ν’ αναπτύξουμε την τάση για κατανάλωση τροφής σαν ψυχοσυναισθηματικό αντίδοτο και να εξαρτηθούμε απ’ αυτή τη αντίδραση. Συνήθως καταφεύγουμε στο φαγητό όταν νοιώθουμε σαν να βρισκόμαστε σε αδιέξοδο, σε απογοήτευση, χωρίς ιδιαίτερη πίστη πως μπορούν ν’ αλλάξουν τα πράγματα ή σε κατάσταση άγχους. Προσπαθούμε να ξεφύγουμε απ’ αυτήν την κατάσταση με το φαγητό και στην επόμενη δυσκολία επαναλαμβάνουμε την συμπεριφορά αυτή, έτσι μπαίνουμε σ’ ένα φαύλο κύκλο. Το κλειδί για να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο είναι ν’ αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε κι αντιμετωπίζουμε τα θέματα μας. Πολλές φορές η ψυχολογική υποστήριξη είναι πολύτιμη για ν’ ανακαλύψουμε τις πτυχές του εαυτού μας και των καταστάσεων που θα μας δώσουν διαφορετικές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.

Πώς να σπάσετε την ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό

Μπορεί κάποιος να βοηθήσει τον εαυτό του ν’ αντιμετωπίσει τη συνήθεια του συναισθηματικού φαγητού ή και την εξάρτηση:
• Σημειώστε αναλυτικά για μια βδομάδα κάθε μέρα τι τρώτε και τι διάθεση είχατε όταν νοιώσατε την επιθυμία για κάποιο φαγητό. Τότε θα διαπιστώσετε ξεκάθαρα αν έχετε ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό.
• Μειώστε την ποσότητα κατανάλωσης φαγητών πλούσιων σε λιπαρά, σε ζάχαρη, των γλυκών αλλά και λιπαρών-αλμυρών τροφών όπως π.χ. τα πατατάκια.
• Αποφύγετε να προμηθεύσετε το σπίτι σας εύκολα σνακς και γλυκά. Γεμίστε το ψυγείο σας με τροφές πλούσιες σε τρυπτοφάνη καθώς αυξάνει τη σεροτονίνη. Τέτοιες τροφές είναι: η γαλοπούλα, ο σολωμός, ο βακαλάος, ο τόνος. Το Ωμέγα-3 βοηθά επίσης στην φυσιολογική παραγωγή της σεροτονίνης στον οργανισμό.
• Προσπαθήστε να κοιμηθείτε 7-8 ώρες καθημερινά, ιδανικά ξαπλώστε νωρίς το βράδυ. Αν ο οργανισμός δεν ανανεωθεί με το νυχτερινό ύπνο θ’ αναζητήσει στη διάρκεια της μέρας ν’ αναπληρώσει την ενέργεια που του λείπει μέσω της τροφής και ιδιαίτερα με ζάχαρη.
• Προσπαθήστε να βάλετε στην καθημερινότητα σας κίνηση χωρίς άγχος. Κάντε έναν περίπατο κάθε μέρα, ένα σπορ ή πηγαίνετε στο γυμναστήριο. Έρευνες έδειξαν επίσης ότι η γιόγκα και ο διαλογισμός βοηθούν στη βελτίωση της διάθεσης και στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
• Τολμήστε ν’ απευθυνθείτε σ’ έναν/μία ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή ώστε να έχετε την υποστήριξη που μπορεί να χρειάζεστε για ν’ αλλάξετε συνήθειες, αλλά και τρόπο σκέψης.